İleri Seviye Gaz Kullanım Bilgileri
Yeni başlayan birisi için gaz motosikletin hızlanmasını sağlayan mekanizmadır. Elbette bu doğrudur ama aynı zamanda motorunuzun yavaşlamasını da sağlar, dönüşlerde yönlendirme yapmanızı sağlar ve vites değişimlerde yine size yardımcı bir unsurdur. Yeni başlayanları düşmekten kurtaran da yine biraz açılan gazdır. Gazın açılması motoru kaldırır.
Gaz kolunun bir boşluğu vardır. Yani gaz kolunu çevirmeğe başladığınızda devir saatinin yükselmeye başladığı ana kadar geçen bir mesafe vardır. Bu boşluk çok olursa gaz hissi yarım yamalaktır çok az olursa da tehlikelidir.
Caddede olsun pistte olsun gaz kolu ile gelişigüzel oynanmaması gereklidir. Bu gereksiz enerji israfı olduğu kadar gaz mekanizmasının parçalarının da lüzumsuz çalışarak erken aşınmasına neden olur. Ayrıca sizin daha hızlı gitmenizi de sağlamaz. Minimum omuz hareketi ile bilekten verilen bir hareket yeterlidir. Bu şekilde vites küçültürken vereceğiniz ara gaz vermelerini de yapabilirsiniz. Vites yükseltmelerde debriyajsız değişim yapılır. Bunun için ayağınızı vites değiştirme pedalına alttan takarak yukarı yönde baskı uygulayın ve devir yeterince yükseldiğinde gazı çok az, birkaç milim kapatıp açmanız vitesin değişmesine yetecektir. Vites değişimi gerçekleşince pedalı serbest bırakın ki tekrar değişim için gerekli olan kurulum gerçekleşsin.
Vites küçültürken gazı kullanmak (ara gazı vermek) bu işlemin düzgün olmasını sağlayacaktır. Ayrıca şanzımanın ömrünü uzatacaktır. Arka tekerin kilitlenme riskini ortadan kaldıracaktır(kaydıran debriyaj sistemi varsa teker kilitlenme riski olmaz). Bunun talimlerini yaparken ön freni kullanmadığınız zamanlarda yapmanızı tavsiye ederiz. Talim şekli; gazı kapatın, debriyajı çekin ve ara gazını vitesi küçültmeden hemen önce verin, vitesi küçültün ve kademeli olarak debriyajı bırakın. Bu hareket motorun şanzımanındaki dişlilerin birbirlerine düzgün bir şekilde geçmelerini sağlayacaktır. Bu hareketi ön freni kullanırken eş zamanlı olarak yapmak daha karışıktır. Çünkü aynı sağ el freni kullanırken eş zamanlı olarak gaz kolunu çevirir. Bu yüzden yeni motorcular bu safhaya geçmeden önce ilk tekniği iyici talim ederek ustalaşmalıdırlar. Zamanla akıcılık ve yumuşaklık gelecektir.
Dönemeç girişinde ağırlığın ön tekere aktarımı ve dolayısıyla ön süspansiyonun yere daha fazla basmasının sağlanmasında ilk adım gazın kapatılmasıdır. Sonra iş denge unsuru ile ilgilidir ama bu esnada gazın tekrar açılması süspansiyonun yükünü boşaltacağı için yapılmaması gereken bir harekettir. Genellikle kaza olur.
Gazın dönüş içinde yön vermek için kullanımı nispeten daha kolay bir tekniktir. Fakat burada da her teknikte olduğu gibi işin püf noktası yumuşaklık, akıcılıktır. Örneğin bir pistte dönüşe girip apekse çok çabuk yönlendiğinizde motorun gazını açarak motor dönüş hattını açarsınız. Şayet apeksi kaçıracağınızı hissederseniz gazı kapatırsınız, bu da dönüş hattınızı daraltarak sizi gerekli hattınıza sokar. Şayet apeksi kaçırırsanız gazı tamamen kapatırsınız. Buda sizin geciktirilmiş apeks noktasını yakalamanızı sağlar. Geciktirilmiş apeks noktasını pistte yakalamakla da siz köşeli dönüş yapmış olursunuz. Köşeli dönüş yapmak ise neticede size daha hızlı bir dönemeç çıkış hızı sağlayacaktır. Köşeli dönüşte görüntü S değil fakat Z gibidir. Gazın dikkatli kullanımı dönüşlerdeki bir çok problemin tamamen üstesinden gelinmese bile düzeltilmesine yarar.
Dönemeç çıkışlarında arka tekere ve süspansiyona ağırlık transferi yine gaz vasıtasıyla sağlanır. İşlem dönüş ortasında gazın yumuşakça açılması ile başlar. Ağırlık geriye aktarıldıkça motor kalkar (yatık vaziyetten dik vaziyete doğru) ve arka lastiğin yerle temas alanı büyür. Buda sizin daha fazla gaz açmanıza olanak verir. Motorun yere temas alanı büyüdükçe yeri tutuma gücü artar ancak bunun motorun yere basma ağırlığı ile direk bağı vardır. Dik konumda geçerli olan bu durum pistlerde motosikletle yatık vaziyette her ne kadar radyal slick lastiklerle yerle temas alanları büyümüş olsa da yer çekiminin izdüşümü lastik tabanlarından yana kayar. Sürücü ile motorun birleşik ağırlık merkezi noktası ile motor lastik tabanları arasında bir açı ile yere ağırlık aktarılır. Bu açının büyüklüğü oranında lastiğin yere tutuş gücü azalır. Çünkü yere basma ağırlığı azalır. Slick lastiklerin bu özelliği (yattıkça sarkaç misali devreye giren yanak) daha çok yanal kaymayı engeller.
Dönüş ortasında yarışçıları bizden ayıran çok az özellik vardır. Yarışçılar gazı daha erken ve daha sert açarlar. Burada anahtar açma kapama işlemlerin çok akıcı bir tarzda yapılmasıdır. Bu şekilde motorun dengesi bozulmaz ve arkanın kayması olayı olmaz. En azından risk minimize edilmiş olur. Gaz verildiğinde ön hafiftir ve motor açar. Kapattığınızda yada gazı kestiğinizde ön ağırdır ve motor dönüş hattını daraltır (kapatır). Ön ağırken motorun dönmesi daha hızlı olur.
Bu prensipler pistlerde geçerli olduğu kadar yollarda da faydalıdır. Gazın bu muhteşem fonksiyonları motosiklet sürüş sanatının en üst noktalarıdır. Gaz boşluğunuz 2-3mm i geçmemelidir. Bunun altında ayarlanmış gaz kolu, gazın tam açılmasında normale göre yüksek devir demektir. Tehlikelidir. Çok fazla olması ise kontrolünüzü duyarsızlaştırır.
Debriyajsız vites değiştirmede ustalaşınız. Bunu doğru yapınız. Maksimum gazlama için yumuşak ve akıcı olmanız şarttır. Vites küçültmede ara gazını kullanmayı öğrenin. Şanzımanın yükünü azaltır ve daha iyi bir kontrol sağlarsınız. Gazı dönüş ortasında kullanın. Basitçe dönüş hattını genişletmek için gazı açın, daraltmak için gazı kesin. Maksimum yatış açılarında arka lastiği hissedin ve gazı çok düzgün ve yumuşak bir şekilde kullanınız.
Öneri: Trafiğe kapalı boş bir alanda düşük süratlerde gaz açıp kapama talimleri yapınız. Öyleki bu talimlerinizin sonunda sizin gazı açmanız veya kapamanız esnasında motosiklet süspansiyonları üzerinde hiç yaylanma olmasın.
Yazar: Alpaslan Kuzucan