Motosiklet Kazaları ve İlkyardım
Motosikleti günlük ve nakliye aracı olarak kullananların sayısı son yıllarda ülkemizde giderek yaygınlaşıyor.
Motosiklet sürücüleri zaman zaman istenmeyen kazalar geçirebilirler. Bu kazalardan sonra alınacak önlemler doğru ve yerinde yapılırsa, insan yaşamını tehlikeye sokabilecek bu kazaların etkileri azaltılabilir.
İlkyardım, kazadan sonra olay yerine acil sağlık görevlisi/ekibi gelene kadar geçen sürede yapılan girişimlerdir. Bu girişimler ilaçsız ve tıbbi araç gereç yardımı olmadan yapılan girişimlerdir.
Kazalardan sonra görülen ölümlerin %5’i ilk 5 dakikada olur. Geri kalanı da 30 dakika, 1, 2 saat ve 2-3 gün sonra ortaya çıkar. Dolayısıyla bilinçli ilkyardım ve bunu takip eden, doğru organize edilmiş Acil Tıp Sistemi sayesinde kazalardan sonra görülen ölüm ve yaralanmalar yarı yarıya azaltılabilir.
Kazadan sonra, eğer olay yerinin yakınındaysanız ya da bizzat kazanın içindeyseniz bazı noktalara dikkat etmeniz gerekir:
Dikkat: KAZALARDAN SONRA YARALININ BOYNUNU KORUYUNUZ.
1 - İlkyardım konusunda eğitiminiz yoksa yaralıya dokunmayın.
2 - Motosiklet sürücüsünün kaskını başından çıkarmayın. Dikkatlı olarak kapalı olan kaskın camını açın.
3 - Kazayı öncelikle 112'yi arayarak acil sağlık ekibine haber verin ve kaza yerine profesyonel sağlık ekibi çağırın. Gerekli durumlarda kurtarıcı, itfaiye, çekici gibi profesyonellerin de kaza yerine ulaşması çok önemlidir. Ancak, öncelikle acil sağlık ekibinin kazaya müdahalesi, insan sağlığı açısından çok değerlidir. Diğer kurtarıcılar da acil tıp doktoru, paramedik ve diğer acil sağlık ekibi tarafından yönlendirilmelidir.
4 - Yardım gelene kadar çevre ile ilgili tedbirler alın:
• Eğer motosiklet çalışmakta ise kontağını kapatın ve anahtarını korumaya alın.
• Motosikletten sızan benzin ve benzeri yanıcı-patlayıcı maddelere karşı uyanık olun.
• Çevrede toplanan kişilerin sigara içmesine engel olun.
• Motosikletin önüne ve arkasına uyarı işaretleri koyarak diğer araçların kazaya uğramasına engel olun.
5 - Motosikletin altında sıkışıp kalan yaralı varsa, motosikleti dikkatle üzerinden kaldırın ve yardım gelene kadar yaralıyı güven verici sözlerle sakinleştirmeye çalışın.
6 - Yaralı bilinci kapalıysa “Temel Yaşam Desteği” uygulaması ile havayolunu açın; nefesini kontrol edin, nefes alıp vermiyorsa 2 tam kurtarıcı nefes verin ve nabzını kontrol ederek nabız alamadıysanız göğüs masajına başlayın. Unutmayın! İlkyardım ve temel yaşam desteği konusunda eğitiminiz yoksa yaralıya dokunmayın.
7 - Yaralının boynunun korunması çok önemlidir. Boyunda bulunan omur kemiklerinin arasından sinir ve dalları geçer. Yaralı bir kişide eğer boyun kemiklerinde kırık ya da çatlak varsa, taşınma sırasında boyun korunmaz ve kontrolsüz hareketlerle sarsılırsa bu kırık ya da çatlak daha büyük bir kırık haline gelir. Böylece bu kırık, keskin bir bıçak halini alıp sinir dalını tamamen veya kısmen keser. Bu da yaralının çok basit bir kazadan sonra bile yanlış taşınma nedeniyle sakat kalmasına yol açabilir. kazadan sonra boyunda kırık olabileceği düşünüldüğünde ya da şüphelenildiğinde yaralının hastaneye taşınması sırasında yaralıya boyunluk takılması ve böylece Acil Servise taşınması gerekmektedir. Elinizin altında boyunluk yoksa, boynun korunmasını bir havlu, ceket, battaniye, kazak ile de yapabilirsiniz. Yaralının boynunun etrafına bu saydıklarımdan birini dolayarak boynu koruma altına alabilirsiniz.
8 - Yaralının hoyratca hareket ettirilmemesine özen gösterin çünkü bacaklarında, kolunda, sırtında, belinde ya da boyun kemiklerinde kırık olabileceğini düşünün.
9 - Herhangi bir kanama varsa yapılacak ilkyardım, bu kanamayı durdurmak için üzerine temiz bir bez yardımıyla bastırmaktır.
10 - Olay yerine profesyonel ekip geldiğinde yaptıklarınızı kısaca özetleyin.
Yazar: Uz. Dr. Ülkümen Rodoplu Acil Tıp Derneği (ATD), Genel Başkanı